مقالات
آزمایش عملکرد غیر طبیعی کبد و بیماری سلیاک
یکی از تظاهرات خارج روده ای بیماری سلیاک، کبد غیر طبیعی است1؛ بنابراین بر اساس شیوع بالای بیماری سلیاک در جمعیت طبیعی،وقوع ارتباط اتفاقی بین بیماری سلیاک و کبد غیر طبیعی غیرقابل چشم پوشی می باشد.(2-4). در یک مطالعه گزارش شده، در مجله بین المللی طب پیشگیری ، امامی و همکاران (5) در خصوص اینکه آیا انجام غربالگری با آزمایش سرولوژی روتین برای بیماری سلیاک در بیماران با آزمایش غیر طبیعی عملکرد کبد با ارزش است یا خیر تحقیقی انجام دادند. بدین منظور در سالهای 1382 تا 1387 آنتی بادی IgA (t-TG) ترانس گلوتامیناز ضد بافتی 224 بیمار که آزمایش عملکرد کبدی غیر طبیعی داشتند ، بررسی شد و سپس همه بیمارانی که سرولوژی مثبت داشتند تحت آندوسکوپی قرار گرفتند و به وسیله بیوبسی دئودونوم و بر اساس طبقه بندی " مارش" اصلاح شده، پی گیری شدند.
نتایج: ازبین 224 بیمار، 10 مورد (4.4 %) سرولوژی مثبت داشتند و بیوبسی دئودنوم آنها ،بیماری سلیاک را در 6 مورد ( 2.2 %) تایید نمود. که پاسخ همه این 6 نفر به رعایت رژیم فاقد گلوتن رضایتبخش بود.
بحث: نتایج این مطالعه حاکی از آن است که در بیماران با عملکرد غیر طبیعی کبد بخصوص در افرادی که بیماریهای مزمن کبدی دارند، غربالگری سرولوژی روتین از نظر ابتلا به سلیاک انجام گردد. گزارشات بحث برانگیزی مبنی بر اینکه بیماران با عملکرد غیر طبیعی کبد در معرض خطر افزایش بیماری سلیاک می باشند ، وجود دارد(6و7). بعضی از مطالعات نشان می دهد که بیش از 9% از بیمارانی که سطح آنزیم کبدی بالایی دارند، در نبود سایر علل، به بیماری سلیاک مبتلا هستند(8). ولتا و همکاران شیوع بیماری سلیاک را در 55 بیماری که ترانس آمینازها درآنها بدون علت بالا بود، 9% گزارش دادند.(9) ترانس آمینازها در 4 بیماری که رژیم فاقد گلوتن را رعایت نمودند ،طبیعی شد. بطور مشابه، در مطالعه ای توسط باردلا و همکاران ، 140 بیمار بررسی گردیدند. 13 نفر با سرولوژی مثبت که به نفع بیماری سلیاک بود با شیوع 9.2% تشخیص داده شدند (10) و ترانس آمینازها در 12 نفراز بیمارانی که رژیم غذایی فاقد گلوتن را رعلیت کردند ، طبیعی گردید. در این مطالعه، بیماران مبتلا به سلیاک، توضیحات احتمالی دیگری برای غیر طبیعی بودن آزمایشات کبدی خود داشتند؛ از قبیل بالا بودن ترانس آمینازهای خون، هپاتیت اتوایمون، سیروز با علت ناشناخته. هر چند بعد ازبررسی های دقیق، نقش معنی داری در فرایند پاتولوژیکی نداشتند و در حقیقت، ممکن است که در ارتباط با خود بیماری سلیاک بوده باشد. نکته انحرافی قابل توجه دراین بررسی این است که نویسندگان مقاله، فقط 4 مورد سیروز صفراوی اولیه، و 10 مورد کلانژیت اسکلروز اولیه،هپاتیت C مزمن ، 22 هپاتیت B مزمن، وتنها 4 بیمار را برای پیوند کبد در نظر گرفتند، بنابراین نمی توانیم به دلیل حجم نمونه کم، یافته ها را به تمام این گروه ها تعمیم دهیم. این مطالعه تایید می کند که تست عملکرد غیر طبیعی کبد ممکن است در نبود سایر علل اختلال کبدی ،با سلیاک در ارتباط باشد؛لذا بررسی بیمارانی که به اختلال کبدی مبتلا هستند و علت مشخص و آشکاری ندارند ،از نظر بیماری سلیاک ضروری می باشد. بر اساس یافته های نویسندگان مقاله، برای این بیماران هیچ علائم و نشانه ای وجود نداشت؛ بنابراین می توان اظهار نمود که کمبود نشانه های رایج این بیماری نباید باعث انکار بیماری سلیاک گردد. همچنین، دراین مطالعه توضیح داده نشد که آیا این بیماران علائم و یا سایر نشانه های آزمایشگاهی را که مبنی بربیماری سلیاک باشد،داشته اند؛ با این وجود، بهتر است. بیمارانی که تست عملکرد کبدی غیر طبیعی دارند،از نظر بیماری سلیاک غربالگری شوند. به علاوه، معرفی یک رژیم غذایی فاقد گلوتن می تواند باعث بهبودی و طبیعی شدن آنزیم های غیر طبیعی کبد گردد.
